Tom Bateman
BBC Orta Doğu muhabiri
İsrail’in Cenin’e düzenlediği askeri operasyonda vurularak öldürülen 16 yaşındaki Filistinli’nin ailesi ve olayın görgü tanıkları, ölüm anına ilişkin videoların ortaya çıkmasının ardından, onun silahsız olduğunu ve “sebepsiz yere” öldürüldüğünü söylüyor.
İşgal altındaki Batı Şeria’da düzenlenen ve iki gün süren saldırıda 4’ü reşit olmayan 12 Filistinli ile bir İsrail askeri öldürüldü.
İsrail, öldürülen tüm Filistinlilerin savaşçı olduğunu savunuyordu.
Ancak ortaya çıkan videolar, 16 yaşındaki Abdul Rahman Hassan Ahmad Hardan’ın vurulduğunda silahsız olduğunu gösteriyor.
Abdul Rahman, harekatın ikinci gününde El Emel hastanesinin önünde başından vurularak öldürüldü.
İsrail Ordu (IDF) Sözcüsü Yarbay Richard Hecht, geçen hafta BBC’nin öldürülen Filistinliler hakkında sorduğu soruya, “12 kişi öldü, öldürülen her kişi doğrudan terörle bağlantılıydı” yanıtını vermişti.
Abdul Rahman Hardan’ın ölümü sonrası İslami Cihad üyesi olduğu da iddia edildi. Ancak ailesi bu iddiayı reddetti.
İsrail devleti ise Hardan’ın vurulduğu sırada bir tehdit oluşturduğuna dair henüz kanıt göstermedi.
İki video ve Rahman’ın son anları
On altı yaşındaki Abdul Rahman, o Salı günü saat 13:00’te, Cenin’deki çatışmalar devam ederken öldürüldü.
İsrail askerlerine o gün bazı bölgelerde ateş açıldı.
Diğer bazı noktalarda ise, İsrail ciplerine ve zırhlı asker taşıyıcılarına taş atan Filistinli gençler vardı. Bu durum Filistin şehirlerine yapılan baskınlarda sıkça yaşanıyor.
İlk olarak İngiliz Times gazetesi tarafından doğrulanan bir videoda, Abdul Rahman isimli genç, El Emel hastanesinin yanındaki sokakta, bir grup genç erkeğe yakın bir konumda görülüyor.
Bulundukları noktada fırlatılmaya hazır taş parçaları ve başka cisimler de var ancak görüntüde bir silah yer almıyor. Dahası Abdul Rahman’ın da silahsız olduğu görünüyor.
Rahman kaydın yaklaşık 13. saniyesinde, hastanenin yanındaki sokağa bakmak için öne doğru eğiliyor. Daha sonra da başından vurularak yere düştüğü görülüyor.
BBC bağımsız kaynaklarca bu videonun kaynağını belirleyemedi. Rahman’ın ailesi ve görgü tanıkları ise videonun Abdul Rahman’ın vurulduğu anı gösterdiğini doğruladı.
Ortaya çıkan ikinci bir video daha bulunuyor.
Bu videoda sağlık görevlileri ve çevredekiler, vurulduktan hemen sonra Abdul Rahman Hardan’ın yardımına koşuyor.
Hastane dışındaki bir gazeteci tarafından çekilen ikinci video, bir sağlık görevlisinin Abdul Rahman’a koşuşunu ve onu çekerek kurtarmaya çalıştığı anları gösteriyor.
Genç çocuk, hastane girişine doğru taşınırken başından ölümcül bir kanama geçiriyor.
Rahman hastaneye taşınırken, arkasındaki alanda veya başka bir yerde herhangi bir silah görünmüyor.
‘Yanında hiçbir şey yoktu’
İsrail ordusu, bu görüntülerin, Abdul Rahman’ın kendi güçleri tarafından öldürüldüğü konusunda kesin bir bilgi sağlamadığını iddia etti.
Gencin babası Hassan Ahmad Hardan, BBC’ye oğlunun kan bağışlamak için hastaneye gitmekte olduğunu ve bir İsrail askeri aracının o anda sokağa girdiğini söyledi.
Hardan, “Onu arkadan vurduklarında karşıya geçmek için sokakta duruyordu. Yanında hiçbir şey yoktu. Ne taş, ne silah, hiçbir şey” dedi.
Ailesi Times gazetesine verdikleri röportajda, Abdul Rahman’ın bir silahlı örgüte üye olmadığını da savundu.
BBC’ye konuşan iki görgü tanığı da vurulduğu sırada gencin silahsız olduğunu söyledi.
İsminin açıklanmamasını isteyen bir görgü tanığı, “İşgal [İsrail] güçlerinin konuşlandığı sokaklardan birine yakın duruyorduk. Ardından keskin nişancı şehit Abdul Rahman’ı hiçbir sebep ve gerekçe göstermeden vurdu” dedi.
Aynı kişi “Silahsızdı ve hiçbir şey taşımıyordu” diye ekledi.
Geçen hafta Cenin’de öldürülen 12 Filistinliden ikisi 16, ikisi 17 yaşındaydı.
İsrail ‘kesilmemiş’ görüntüleri talep ediyor
İsrail Ordusu, ortaya çıkan videoyu incelemeye devam ettiğini ‘kesilmemiş’ halinin kendilerine iletilmesini istedi.
Bir sözcü yaptığı açıklamada, “Bu haliyle, videonun gerçekten de Abdul Rahman Hassan’ın IDF güçleri tarafından etkisiz hale getirildiğini belgelediğini kesin olarak söylemek mümkün değil” açıklamasını yaptı.
Sözcü, İsrail ordu güçlerinin, yüzlerce silahlı kişinin gelişigüzel ateş açtığı yoğun nüfuslu bölgelerde faaliyet yürüttüğünü savundu.
Aynı sözcü, sivillere zarar gelmemesi için ordu güçlerinin ellerinden geleni yaptığını da söyledi.
Birleşmiş Milletler İsrail’i aşırı güç kullanmakla suçlarken, Filistin yönetimi bunu “savaş suçu” olarak nitelendirdi.
Uluslararası hukuka göre, güvenlik güçlerinin sivillere karşı ateşli silah kullanması ancak son çare olarak kabul görüyor ve yalnızca “ölüm veya ciddi yaralanma tehdidini” engellemek için başvurulabiliyor.
İslami Cihad Örgütü, 16 yaşındaki çocuğun savaşçı olduğunu öne sürdü. Sosyal medyada Rahman’ı uzun namlulu silahla gösteren fotoğraflar da çıktı. Ancak bu tür kareler, Cenin ve çevresindeki bölgelerdeki genç erkekler arasında alışılmadık bir durum değil.
Cenin Mülteci Kampı, militan grupların hakimiyetinde bulunuyor ve Filistin yönetimi burada söz sahibi değil.
İnsan hakları örgütleri, reşit olmayanları silahlandıran militan grupları sık sık kınayan açıklamalar yapıyor.
